Những
điều cần biết về sâm Ngọc Linh, sâm Ngọc Linh là loại sâm quý hiếm được
xếp ở vị trí đầu trong bảng sách đỏ Việt Nam được phát hiện tại miền
Trung nước ta
Sâm Ngọc Linh còn có tên gọi khác là sâm
K5, sâm trúc(vì trên củ có đốt giống như trúc), sâm Ngọc Linh có tên
khoa học là Panax Vietnamensis, thuộc họ Cam tùng (Araliaceae).
Sâm Ngọc Linh được phát hiện ở núi Ngọc
Linh – miền Trung nước ta, Đăk Tô tỉnh Kon Tum hay huyệt Trà My tỉnh
Quảng Nam. Bên cạnh đó các chuyên gia còn phát hiện loại sâm này tại núi
Ngọc Lum Heo thuộc địa phận xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn và nhiều khi
có ở cả trên đỉnh Ngọc Am tỉnh Quảng Nam. Sâm Ngọc Linh mọc và trưởng
thành ở độ cao từ 1.200 – 2.100m so với mặt biển, mọc dày thành những
đám dưới tán rừng dọc theo các suối ẩm trên những mảnh đất nhiều mùn.
Sâm ngọc linh thuộc loại thân cỏ, rễ nằm
ngang trên hoặc dưới mặt đất khoảng 1 – 3cm, mang rễ con và củ. Rễ có
sẹo, nhiều đốt. Vào một thời điểm sâm Ngọc Linh chỉ có một thân duy
nhất. Trên đỉnh của thân mang các lá mọc vòng, có 5 – 7 lá chét với
phiến lá hình trứng ngược. Hoa mọc giữa các lá thẳng với thân. Quả dài
từ 0,8 – 1,0cm, rộng khoảng 0,5 – 0,6cm, có màu đỏ khi chín. Sâm Ngọc
Linh thường mọc dưới tán cây gỗ lớn. Hiện nay có một số nơi trồng sâm
Ngọc Linh, các chuyên gia cho biết sâm khoảng 7-8 tuổi thì mới sử dụng
được, sâm tự nhiên có củ tồn tài hàng trăm năm, loại này cực kỳ quý hiếm
và có giá trị cực cao.
Khi phân tích sâm Ngọc Linh, các chuyên
gia nghiên cứu dược liệu cho biết trong sâm Ngọc Linh có chứa 26 hợp
chất Saponin có cấu trúc hóa học đã biết và 24 saponin có cấu trúc mới
không thấy có trong các loại sâm khác. Trong sâm Ngọc Linh chứa chủ yếu
là các saponin triterpenic, bên cạnh đó hàm lượng saponin khung pammaran
cao nhất khoảng 12 – 15% và số lượng saponin nhiều nhất so với các loài
khác của chi Panax trên thế giới, đồng nghĩa với sâm Ngọc Linh có giá
trị cao nhất hiện nay. Ngoài ra sâm Ngọc Linh có 14 acide béo, 16 acide
amine (trong đó có 8 acide amine không thay thế được) và 18 nguyên tố đa
lượng, vi lượng. Trong khi sâm Hàn Quốc chỉ chứa có khoảng 25 saponin.
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy sâm Ngọc Linh có công hiệu như bổ toàn
thân, trị suy nhược cơ thể, bổ thần kinh và sinh dục, tăng sức, tăng trí
nhớ… Như vậy Ngọc Linh cũng là một loại nhân sâm thứ 20 được phát hiện
trên thế giới.
Xét về công dụng thì sâm Ngọc Linh được
người dân tộc ở địa phương là người Xê Đăng dùng làm thuốc cầm máu làm
lành vết thương, làm thuốc bổ cho những người mới ốm dậy; chữa sốt rét,
đau bụng, chảy máu, phù nề… Sâm Ngọc Linh là bài thuốc hỗ trợ điều trị
ung thư, tiểu đường, trị yếu sinh lý, trị suy nhược cơ thể, bảo vệ tim
mạch…
Sam Ngoc Linh có thể dùng tươi, ngâm mật
ong, ngâm rượu…để bảo quản được lâu. Sâm Ngọc Linh thích hợp trồng vùng
núi cao ở Quảng Nam, Kon Tum, Lâm Đồng, độ cao 1.200-1.500 m. Các vùng
khác chưa được kiểm chứng.
